Lekcja 3

Temat:Jak stosować mowę zależną i niezależną.



MOWA NIEZALEŻNA : Jest to dosłowne przytoczenie wypowiedzi,naszej lub cudzej.


MOWA ZALEŻNA
Mowa zależna – To przywołanie cudzej lub własnej wypowiedzi, ale już nie w formie dosłownej. Włączenie w tok naszej wypowiedzi najczęściej cudzych słów odbywa się w postaci zdania podrzędnego dopełnieniowego.

Ciocia zapytała Kasię: „Czy podlałaś już kwiaty?”
Kasia odpowiedziała: „Jeszcze nie, zrobię to za godzinę.”

Przy zamianie mowy niezależnej na zależną automatycznie dokonujemy pewnych zmian w tekście:

– eliminujemy dwukropek i cudzysłów ( w tym wypadku jest to zbędne)
– wprowadzamy spójniki: że, by, żeby itd.,

1 os. -> 3 os.
jestem głodna -> jest głodna
ja pójdę -> ona pójdzie
PRZYKŁADOWO :
Kasia powiedziała, że odrobi lekcje wieczorem.
Emil powiedział, że nie chce iść do kina.
Kinga powiedziała,że nie zje obiadu.


WAŻNA UWAGA : Istnieje też podział na "Mowę pozornie zależną"

MOWA POZORNIE ZALEŻNA - Jest to sposób przedstawienia czyjejś wypowiedzi, opinii etc.
- tak, aby nie ma ścisłego rozgraniczenia między częścią przeczytaną a resztą tekstu;
- mogą na nią wskazywać użyte czasowniki oznaczające mówienie, myślenie, odczuwanie itp.
-sam charakter przytoczonych słów, które tłumaczy się jako cudze wyrażenia wewnątrz narracji: Czuła,że to nie ma sensu. Nie może na to pozwolić.
Zadanie 1. Zamień mowę zależną na nie zależną.
a) Magda pytała koleżanek, która umie z nich szyć.
b) Ojciec polecił synom, żeby umyli okna.
c) Dowódca rozkazał żołnierzom, żeby ustawili się w szeregu.
d) Ewa powiedziała, że nie lubi nosić okularów i że woli soczewki.
Zadanie 2. Uzupełnij poniższy tekst znakami interpunkcyjnymi podany fragment "Pana Tadeusza".
Tak mówiąc spojrzał zyzem gdzie śród biesiadników
Siedział gość Moskal był to pan kapitan Ryków
Stary żołnierz stał w bliskiej wiosce na kwaterze
Pan Sędzia go przez grzeczność prosił na wieczerzę
Ryków jadł smaczno mało wdawał się w rozmowę
Lecz na wzmiankę Warszawy rzekł podniósłszy głowę
Pan Podkomorzy Oj wy Pan zawsze ciekawy
O Bonaparta zawsze wam tam do Warszawy
He Ojczyzna Ja nie szpieg a po polsku umiem
Ojczyzna ja to czuję wszystko ja rozumiem
Wy Polaki ja Ruski teraz się nie bijem
Jest armistycjum to my razem jemy pijem
Zadanie 3.Przekształć mowę niezależną w zależną.

Dyrektor poinformował: "Uczniowie klasy 3a osiągnęli najlepsze wyniki w mieście w testach z matematyki". "To niemożliwe" - krzyknęliśmy jednocześnie.

Agata zaproponowała: "Zbierzmy zabawki dla Domu Małego Dziecka". Spytaliśmy: "Czy nie lepiej zrobić zbiórkę pieniędzy?"

Spikerka zapowiedziała: "Za chwię zobaczą państwo interesujący reportaż z wyprawy alpinistów". "Z przyjemnością popatrzę" - powiedział dziadek.

Profesor Miodek wspomina: "Zwrócono się kiedyś do mnie z prośbą o wzięcie w obronę tekstu pewnej piosenki dla dzieci (…)"

Zosia: Wciąż boli mnie ten ząb…
Tomek: To skandal, że dentysta nie chciał cię przyjąć.
Ojciec: narzekanie nic nie pomoże. Zosiu, ubierz się szybko, pojedziemy do innego dentysty.
Babcia: A może spróbujesz wziąć jeszcze jedną tabletkę i poczekasz do rana?